Świąd odbytu

- uczucie swędzenia w obrębie anodermy i okolicy okołoodbytniczej, którego przyczyną mogą być choroby tej okolicy, zakażenia, czynniki miejscowo drażniące, inne choroby skóry.

Przyczyny:

• biegunka
• nietrzymanie stolca
• hemoroidy (guzki krwawnicze)
• szczeliny odbytu
• przetoki okołoodbytnicze
• wypadanie odbytnicy
• nowotwory złośliwe odbytu
• zakażenia grzybicze, np. drożdżyce, dermatofity
• zakażenia pasożytnicze,np owsik, świeżb
• zakażenia bakteryjne, np. gronkowce
• zakażenia weneryczne, np. opryszczka, rzeżączka, kiła, kłykciny kończyste
• czynniki miejscowo drażniace, np. mydła, kosmetyki, papier toaletowy, detergenty, bielizna, kremy i czopki doodbytnicze, niektóre leki
• niektóre pokarmy i używki , np. kawa, piwo, potrawy kwaśne
• różne choroby skóry jak łuszczyca, atopowe i łojotokowe zapalenie skóry

Diagnostyka:

• wywiad, badanie ogólne i proktologiczne oraz zaplanowanie ewentualnej diagnostyki endoskopowej
• wymaz z odbytu 
• badania parazytologiczne
• biopsje lub wycinki zmian okołoodbytniczych celem weryfikacji histopatologicznej

Zasady postępowania:
Wystąpienie takiego objawu jak świąd wymaga wizyty u proktologa ponieważ może występować w niektórych bardzo groźnych chorobach jak np. nowotwory. Wczesne rozpoznanie i zaplanowanie odpowiedniej diagnostyki endoskopowej lub inne oraz ustalenie odpowieniego leczenia (farmakologicznego lub chirurgicznego)

10 zasad polecanych chorym ze świądem odbytu:

• Utrzymywanie okolicy odbytu w czystości, myjąc bardzo dokładnie po każdym stolcu rano i wieczorem
• Unikanie pocierania odbytu kawałkami mydła lub szorstkiej tkaniny. Należy zawsze dobrze spłukać resztki mydła ze skóry. Woda bieżąca, kawałkiem bawełny i opuszki palców to wszystko, co potrzebujemy do toalety krocza. Najlepiej nie używać mydła zapachowego, lepiej antybakteryjne o odpowiednim pH.
• Będąc z dala od domu i wygodnej toalety należy używać po oddaniu stolca miękkiego, delikatnego, higienicznego nawilżanego papieru toaletowego w postaci chusteczek zamiast twardego papieru toaletowego.
• Utrzymywanie okolicy krocza w suchości. Skórę najlepiej osuszać wchłaniającym ręcznikiem, miękkim papierem lub suszarką
• Unikanie nadmiernej wilgotności w okolicy krocza. Należy nosić bawełnianą bieliznę, nigdy nylonową. Powinno się unikać zbyt ciasnej bielizny, która nadmiernie zbliża pośladki. W kroczu powinien być swobodny przepływ powietrza. Przeciwwskazane są rajstopy wykonane ze sztucznego tworzywa.
• Po osuszeniu okolicy odbytu na tą okolicę należy nałożyć kawałek bawełnianej tkaniny, która oddzieli skórę od bielizny. Tkaninę należy zmieniać po każdej toalecie krocza.
• Unikanie stosowania pachnących pudrów z talkiem.
• Niestosowanie maści, kremów poza tymi, które zaleci lekarz-specjalista. Długotrwałe stosowanie miejscowe maści z silnymi sterydami może spowodować zanik lub rumień skóry wokół odbytu.
• Dbałość o regularne wypróżnienia i miękkie stolce. Nie należy spędzać zbyt wiele czasu w toalecie. Stolec powinien być oddawany bez wysiłku i parcia. W tym celu zaleca się stosowanie takich preparatów jak Latulozę. Należy stowować sietę bogatoresztkową, czyli dużo jarzyn i owoców. U wielu pacjentów skutecznym sposobem jest spożywanie przed śniadaniem wody niegazowanej z cytryną lub oliwą z oliwek.
• Miejscowa poprawa i ustąpienie objawów świądu nie zwalnia pacjenta z dalszego przestrzegania zasad codziennej higieny krocza i unikania mechanicznego uszkadzania skóry wokół odbytu poprzez silne pocieranie lub drapanie.