Badanie nazywane jest również: BADANIE PER RECTUM
Jest to badanie odbytu palcem, poprzedzone oglądaniem i badaniem okolicy odbytu przez dotyk.
Jest jednym z elementów badania przedmiotowego. Umożliwia ocenę odbytu, kanału odbytu i odbytnicy w możliwym w badaniu zasięcieiem badającego palca. Można również zbadać narządy sąsiadujące z odbytnicą. Powierzchnia tylna odbytnicy graniczy z kością krzyżową i guziczną, boczna z zachyłkami otrzewnej i pętlami jelita krętego lub esicą. Powierzchnia przednia odbytnicy u mężczyzn przylega do dna pęcherza moczowego, nasieniowodów, pęcherzyków nasiennych i do tylnej powierzchni gruczołu krokowego; u kobiet ta część odbytnicy sąsiaduje z tylną powierzchnią macicy i górnym odcinkiem pochwy.
Badanie per rectum należy do rutynowych czynności badania lekarskiego.
Nie ma specjalnych zaleceń. Nie ma bezwzględnej konieczności wykonywania wcześniej innych badań.
Badanie można przeprowadzić w pozycji stojącej, kolankowo - łokciowej, na boku lub w pozycji leżącej na plecach. Najbardziej komfortową dla pacjenta jest pozycja na lewym boku. Najpierw badający ogląda okolicę odbytu pacjenta, badając ją również dotykiem. Następnie palec chroniony rękawiczką i pokryty środkiem zmniejszającym tarcie (lignokainą w żelu) badający wprowadza do odbytnicy (rys. 2 i rys. 3). Pokonanie oporu zwieracza odbytu w prawidłowych warunkach jest bezbolesne. Czasem silny ucisk przez odbytnicę na kość ogonową może wywołać ból - nie musi to być objaw choroby. Badający opuszką wprowadzonego palca do odbytu, na każdej głębokości zakreśla pełny obwód, aby uzyskać informację ze wszystkich ścian odbytu i odbytnicy. Po wyjęciu palca z odbytnicy sprawdza, czy nie ma na nim śladu krwi. Po zakończeniu badania pacjent otrzymuje ligninę, aby oczyścić okolicę odbytu.
Rys. 2. Badanie proktologiczne
u mężczyzn.
Rys. 3. Badanie proktologiczne
u kobiet.
Badanie trwa kilka minut
Przed badaniem:
W czasie badania
Nie ma specjalnych zaleceń.
Brak powikłań. Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku, a także u kobiet ciężarnych.